Met de Andante naar Berlijn
In de zomer van 2017 hebben we (Ad en Anneke Wortel) een lange tocht gemaakt naar Berlijn. Drie jaar geleden hebben we deze tocht ook gedaan, maar toch hadden we nu weer een andere belevenis.
Op 25 mei, Hemelvaartsdag, vertrekken we uit onze winterhaven ’t Eibertsnest in De Westereen, Friesland. Het is altijd een beetje lastig om vanuit de haven op het ‘vrije’ water te komen omdat we een aantal bruggen van 3 meter hoogte moeten passeren. De kap en het windscherm moeten dan neergeklapt worden zodat we daar onderdoor kunnen. Na de laatste lage brug zetten we alles weer op, en zijn dan helemaal klaar voor de grote reis. Via het Burgumermeer en Groningen (de haven van de GMC, waar we de voorjaarsmeeting hadden) varen we naar Veendam. Daar blijkt dat er een storing is bij een brug in Wildervank. We komen op zaterdag aan in Veendam en de storing zal pas op maandag worden verholpen. We hebben dus tijd genoeg om Veendam en omgeving te verkennen. Normaal zie je niet zoveel van de stad als je met de boot er door komt, maar als je even verder kijkt of fietst kom je tot de ontdekking dat zowel de stad als de omgeving prachtig zijn. In de omgeving van Veendam vindt je prachtige bossen en mooie recreatie plassen. Het is mooi weer, dus daar word dan ook veel gebruik van gemaakt.
Op dinsdag 30 mei kunnen we verder. We vertrekken ’s morgens om 9 uur met een klein konvooitje. Het Oosterdiep (van Veendam naar het Stadskanaal) bevat 32 bruggen en 2 sluizen. Er gaan 4 brugwachters met ons mee die in een sneltreinvaart alle bruggen en sluizen bedienen. Aan deze service kunnen veel brugwachters en/of sluiswachters in het land nog een voorbeeld nemen! Na een overnachting in Musselkanaal varen we via het Haren-Rütenbrock kanaal naar Haren.
We blijven daar 2 dagen liggen om het stadje te bekijken.
Normaal gesproken worden sluizen in de grotere kanalen in Duitsland niet voor alleen jachten geschut. Er moet gewacht worden op beroepsvaart, waar jachten dan mee kunnen schutten. Dat schutten gaat in Duitland zeer gedisciplineerd. Je moet je altijd melden via de marifoon (“Sportboot Andante in Bergfahrt/Talfahrt”). De sluismeester antwoordt dan bijna altijd zeer correct, en zegt dat je weer wordt opgeroepen als je kan invaren. Soms word er zelfs bijgezegd bij welke (drijvende) bolder in de sluis je kan aanleggen.
Misschien komt het door het komende Pinksterweekend: we worden nu toch een paar keer met alleen jachten geschut. Bij Lingen gaan we liggen in de jachthaven van Watersportvereniging Haren (Ems). De weersverwachting ziet er niet goed uit met te verwachten storm en regen. Ook worden op Pinksterzondag de sluizen niet bedient. Ondanks de slechte weersverwachting valt het weer wel mee en kunnen we naar Lingen fietsen. Er is daar een soort middeleeuws feest aan de gang, een drukte van belang in de stad. De sfeer in de haven is heel gemoedelijk, echt een verenigingshaven. Echter op de tweede dag worden we opgeschrikt door een ambulance. De havenmeester wordt met een hartaanval afgevoerd naar het ziekenhuis. Dat drukt toch enigszins de stemming in de haven.
Op maandag 5 juni vertrekken we met nog een boot. De sluizen op dit kanaal (Dortmund-Ems kanaal) worden op deze 2e Pinksterdag maar tot 14.00 uur bedient. We hebben de hoop dat we alle sluizen tot aan het Mittelland kanaal wel kunnen halen voor twee uur. We zijn dan immers vrij omdat de volgende sluis pas na Hannover is. Maar we redden het net niet en moeten voor de laatste sluis (Bevergern) blijven liggen. Dat is op zich niet zo erg want we liggen prima aan een kade en kunnen ’s avonds lekker gaan eten in een restaurantje in de buurt. Dat heeft uitzicht op de “Nasse Dreieck”, het punt waar het Mittelland kanaal uitmondt in het Dortmund-Ems kanaal.
De volgende morgen om 8 uur kunnen we met een vrachtboot meeschutten. We varen naar Osnabrück. Het laatste stuk naar de jachthaven begint het vreselijk hard te regenen en te waaien. Gelukkig kunnen we afmeren aan een kopsteiger. Later op de dag klaart het wat op en kunnen we op de fiets naar het nabijgelegen dorp om boodschappen te doen. Dan gaat het echter mis: door een ongelukkige manoeuvre val ik met de fiets. Gezicht en knie ernstig gehavend. Bril en broek kapot. Anneke zoekt in de haven de havenmeester op om te vragen of er een eerste hulp verbanddoos is met ontsmettingsmiddel, aangezien die in onze verbanddoos niet aanwezig is (te oud en niet vervangen – stom natuurlijk). De (nederlandse) havenmeester gaat onmiddellijk naar met de auto naar het dorp en haalt grote pleisters en ontsmettingsmiddel. Van schrik blijven we de volgende dag maar in de haven liggen (en omdat het erg slecht weer is). Gehavend gaan we die avond eten in het clubhuis van de haven. Zelden zo lekkere schnitzel gegeten als daar!
Donderdag 8 juni varen we verder. Het weer is wat opgeknapt. In Bad Essen gaan we in de nieuwe haven liggen. Er is daar een
mooie haven aangelegd vlak bij de stad. We gaan op zoek naar een apotheek voor nieuwe grote pleisters, en naar een opticien om te zien of zij m’n bril zo kunnen opknappen dat die weer enigszins bruikbaar is. Dat lukt wonderwel en over de prijs hebben we al helemaal niet te klagen (“geef maar € 5.00”). Zo kunnen we weer welgemoed verder met onze reis. We vieren dat met een lekkere cappuccino en aardbeigebak op een terrasje.
Bad Essen is een mooi stadje gelegen in een prachtige heuvelachtige omgeving. Er zijn veel oude vakwerkhuizen en leuke schilderachtige pleintjes.
We varen verder naar Minden. We gaan in de jachthaven even buiten Minden liggen. Mooie haven met alle voorzieningen en een restaurantje. Hier wordt de was gedaan en ’s avonds in het restaurant gegeten. Die middag fietsen we naar de stad om wat boodschappen te doen.
Minden is een mooie stad aan de rivier de Weser. Ook hier fraaie oude vakwerk gebouwen en een park aan de oever van de Weser.
De volgende dag varen we verder naar Hannover. Bij Minden steken we de Weser over via een aquaduct. De omgeving waar je doorvaart is prachtig. Omdat we op het achterdek zitten tijdens het varen zien we veel van de omgeving, en is het varen helemaal niet saai. We gaan in een jachthaven bij Seelze liggen, een voorstad van Hannover. Drie jaar geleden waren we hier ook, en hebben toen heerlijk gegeten in het bijbehorende restaurant. Dat lukt nu echter niet meer, het restaurant is nu Turks en is die avond gereserveerd voor een bruiloft. Dus ’s avonds veel lawaai.
Door maar weer naar jachthaven Heidanger bij Braunschweig. Dat is een mooie haven, aangelegd in een kunstmatige lagune. Bloemen op de steiger, Een zeer goed restaurant. Je kan verse broodjes bestellen voor de volgende morgen.
Na Heidanger gaan we naar Wolfsburg waar we tegenover de Volkswagen fabriek liggen. Grote stad met veel moderne winkels. Na Wolfsburg varen we voormalig Oost Duitsland binnen. We meren af in de jachthaven van Haldensleben. De stad is mooi opgeknapt met veel oude gebouwen. Hier en daar kan je de oude DDR stijl nog wel zien. We varen hier door veel ongerept natuur. Erg mooi.
Na nog enkele dagen varen komen we in de buurt van Maagdenburg over de Elbe. Na sluis Hohenwarte (verval 20 meter) komen we op het Elbe-Havel kanaal. Dat kanaal brengt ons verder naar het oosten richting de meren ten westen van Berlijn. Via Plaue en Ketzin komen we aan in Potsdam.
Daar blijven we 4 dagen liggen zodat we de stad uitvoerig kunnen bezoeken. Potsdam is een prachtige stad meet heel veel monumentale gebouwen. Ook is er het paleis Sans Souci met daarom heen een prachtig park. Een ander park bij Potsdam is Park Babelsberg met Sloss Babelsberg, vanwaar je uitzicht hebt op de Glienicker Brug. Over die brug werden spionnen uitgewisseld tussen Oost en West.
In de jachthaven Potsdam gebeurde nog een ongeluk met een huurboot. Onervaren huurders hebben vaak de gewoonte om vrij veel gas te geven bij het voor- en achteruit varen. Tijdens het moeizame manoeuvreren brak bij het schakelen naar achteruit de kabel van de keerkoppeling, zodat de boot met grote snelheid vooruit tegen onze steiger klapte. Een grote deuk in de boeg was het gevolg. De steiger was veel sterker en had niets. Nadat de kabel was gerepareerd gaf de verhuurder toch maar wat instructies om in een box te varen.
Na Potsdam door naar Berlijn. We varen over een paar meren naar Berlijn-Spandau. We hadden een plaats besproken in jachthaven Marina Lanke, een grote haven met alle faciliteiten die je maar kunt bedenken. Van hieruit gingen we naar de stad met de bus of de fiets. Door de stad Berlijn varen kan wel, maar het is zo druk op de Spree met rondvaartboten dat we dat maar niet hebben gedaan. Met de fiets of de bus kom je ook op de mooiste plekken in de stad.
Na 5 prachtige dagen Berlijn beginnen we aan de terugweg naar Nederland. Het heeft ’s nachts nog wel geregend maar in de morgen klaart het op. We varen van Berlijn-Spandau naar Ketzin. De vaarweg is hier heel mooi. We komen over de Havel, Kladower See, Jungfern See, Weisser See, Sacrow-Paretzer-Kanal Schlänitz See en Ketziner Havel. Vroeg in de middag meren we af in de passantenhaven van Ketzin. Het wordt daar later op de dag nog behoorlijk druk met voornamelijk huurboten. De haven wordt in de gaten gehouden door een dame van de plaatselijke VVV die onmiddellijk na het afmeren naar de boten komt om te vertellen dat er afgerekend dient te worden.
De volgende morgen vervolgen we onze weg naar het westen. Met mooi rustig weer varen we over een aaneenschakeling van prachtige meren die de rivier de Havel hier vormt. Uiteindelijk komen we aan bij Brandenburg. Het duurt ruim drie kwartier voordat we geschut worden. Na de sluis varen we de stad in. We vinden een ligplaats aan een lange steiger bij een groot park. Bij een wandeling in de stad blijkt het hier toch behoorlijk opgeknapt te zijn in vergelijking met drie jaar geleden. Leuk detail is dat er overal in de stad bronzen beeldjes geplaatst zijn van “Verwilderte Waldmöpse”, een schepping van de schrijver Vicco von Bülow, in Duitsland bekend als Loriot die uit Brandenburg kwam.
Het zijn grappige beeldjes van hondjes met een gewei en een krulstaartje.
Om 8 uur vertrekken we bij prachtig weer. De weersverwachting is 26 graden. De tocht voert door Brandenburg en vervolgens over de Brandenburger Niederhavel, de Breitling See en de Plauer See. Het oorspronkelijke plan was om daarna het Elbe-Havel Kanal op te varen, zodat we het mooie merengebied achter ons zouden laten. Maar het mooie weer en de prachtige natuur doen ons besluiten om nog een uitstapje te maken naar Havelberg, aan het einde van de Havel. We varen door ongerepte natuur en passeren een sluis. Halverwege het traject Plaue-Havelberg meren we af in Rathenow aan een steiger van de stadhaven.
Er is de volgende dag voor de hele dag regen voorspeld. Dat valt echter reusachtig mee en we gaan dan ook om 9 uur door de stadssluis van Rathenow om de tocht te vervolgen. Het is prachtig varen totdat in de derde (en laatste) sluis de motor niet meer wil starten. Een vriendelijke huurder sleept ons uit de sluis, en na veel gehannes kunnen we afmeren aan de wachtsteiger voor de sluis. Nadat ik de motor heb blootgelegd probeer ik nog eens te starten, en voilá, alsof er niets aan de hand was start de motor gewoon. Later blijkt dat het kleine startrelais de oorzaak van het probleem is. We vervolgen de weg naar Havelberg waar het net voordat we er zijn flink begint te regenen. We leggen aan in de jachthaven van Havelberg. Voorlopig zal het nog wel even blijven regenen volgens de buienradar.
De volgende dag: regen, regen en nog eens regen. ’s Middags alleen maar wat gespetter. We wandelen wat door de stad, maar het weer leent zich er niet voor om een fietstochtje te maken naar de Elbe. ’s Avonds gaan we weer eten in het restaurant van hotel Am Hafen, dat bij de haven ligt. Goed en niet duur!
Het weer ziet er veelbelovend uit, maar er komen toch nog buien en het is ook behoorlijk fris. Door de regen van de vorige dag staat er een behoorlijke stroom de Havel, en die hebben we nu tegen. De eerste sluis (die van de motorpech) gaat heel vlot open. Het schutten duurt echter tergend lang. Eerst al voordat de deuren dicht gaan, en vervolgens voordat ze aan de andere kant weer open gaan. Ook het knopje van het groene licht kan blijkbaar niet zo makkelijk worden gevonden. Alles bij elkaar duurt het schutten zo’n drie kwartier! De volgende sluis gaat beter. Onderweg zien we vier kraanvogels en natuurlijk ook rode wouwen, die hier overal voorkomen. Om kwart voor drie meren we af aan dezelfde steiger in Rathenow als op de heenweg. We proberen te gaan eten in het restaurant van hotel bij de haven, maar dat is al gereserveerd door een grote groep. De vriendelijke serveersterster geeft echter een lijstje van andere restaurants in de buurt. We komen dan terecht in een oud restaurantje, ook vlak bij de haven. Het interieur ademt nog echt de DDR-sfeer, maar het eten is prima (en niet duur).
Van Rathenow naar Plaue varen we tegen een sterke stroom in, zodat het niet erg opschiet.
Vanaf Plaue komen we nu op het Elbe-Havel Kanal, dat eigenlijk het begin vormt van het Mittelland Kanal.
De eerste stopplaats op het kanaal is Genthin.
Daar is een kleine haven tegenover een industriegebied waar schepen worden gelost door een grote kraan. In Genthin kunnen we diesel tanken: de havenmeester heeft een kar met een aantal jerrycans te leen. Het tankstation bevindt zich aan de overkant van de weg langs de haven.
Vanaf Genthin gaan we door naar Haldensleben. Voordat we de Elbe passeren gaan we in sluis Hohenwarthe bijna 20 meter omhoog. We varen hoog over de Elbe via een aquaduct. Voordat je daar overheen mag moet je je melden bij de sluis. Bij niet melden kan een boete het gevolg zijn!
Na Haldensleben varen we met mooi weer door ongerepte natuur. De volgende plaats is Wolfsburg, waar we bij de jachthaven afmeren. De omgeving van Wolfsburg is prachtig. We maken een fietstocht door het nabijgelegen park.
De volgende etappeplaats is de jachthaven Heidanger bij Bortfeld aan het Stichkanal Salzgitter waar we op de heenweg ook hebben gelegen.
Het volgende stuk kanaal is wel een beetje saai. Na ruim vier uur varen gaan we vlak voor Hannover het Stichkanal Misburg in. Aan het eind van de kanaal is een verenigingshaven van de Hannoverische Motorboot Club. Een heel gezellige haven met erg vriendelijke mensen. Het is de eerste keer dat we hier komen, maar het bevalt prima. De volgende plaats is Idensen. De tocht daarheen is erg mooi: een heuvelachtig landschap met hier en daar een dorpje.
Als we ’s morgens starten blijkt dat de accu’s niet worden opgeladen. We gaan toch maar op weg naar Minden. Daar aangekomen belt de havenmeester gelijk een monteur, die zelfs toezegt even langs te komen, en dat op zondag! Er is een nieuwe dynamo besteld en we blijven in Minden liggen totdat die gemonteerd kan worden. Dat geeft ons gelegenheid om uitvoerig de stad Minden te bezoeken op de fiets. Het is een mooie stad met een oud centrum en veel vakwerk huizen. Op een avond, als we net op bed liggen is er opeens een enorme knal. Het blijkt dat een boot in de haven is geëxplodeerd. Er zijn twaalf brandweerlieden en een politieman gewond. De boot was een Greenline hybride.
Waarschijnlijk is de accu ontploft. Als de nieuwe dynamo is ingebouwd kunnen we verder. Na nog een overnachting in Bad Essen zijn we van het Mittelland kanaal af.
Het plan is nu om via Münster en een stukje over de Rijn naar Nederland terug te varen. We gaan dus over her Dortmund-Ems kanaal naar het zuiden. Het landschap tot Münster is mooi, maar als we sluis uitkomen verandert dat drastisch. De (enige) jachthaven waar we wilden gaan liggen vinden we niets: nauwelijks plaats en het ziet er niet uit. Dan proberen we de ligplaatsen in het centrum, maar dat mislukt ook. Er is daar een soort volksfeest aan de gang en de haven is afgesloten voor boten. Münster ziet er vanaf het water niet erg mooi uit. Een en al industrie en half gesloopte gebouwen. We varen dan maar door en komen terecht bij een jachthaventje bij een camping bij Senden. De reis wordt vervolgt en we gaan in de buurt van Dortmund het Wesel-Datteln kanaal op. We willen naar Dorsten. Vóór Dorsten zijn 3 sluizen. We doen ongeveer één uur per sluis want we moeten steeds wachten op vrachtschepen voordat we mee kunnen schutten. In Dorsten gaan we eerst aan de aanlegkade liggen, maar we besluiten later toch maar in de jachthaven te gaan liggen. Goede keuze!
Na navraag bij de clubleden blijkt er in het centrum van Dorsten een autoverhuurbedrijf te zitten. We kunnen daar nog een auto huren voor een paar dagen want we willen even naar Nijmegen omdat daar onze kleinzoon (11 jaar!) meeloopt met de vierdaagse. We maken ook van de gelegenheid gebruik om met de auto naar Münster te gaan.
Na Dorsten varen we terug naar Nederland. Over de Rijn (erg laag water) varen we uiteindelijk via Tolkamer, Arnhem en Wageningen naar Wijk bij Duurstede, waar we de boot laten liggen in afwachting van de natte meeting.
Ad en Anneke Wartel. ms Andante